COVID-19 vaccinatie bij zeldzame neurologische aandoeningen
Opgesteld door Ludger Schöls in opdracht van 'Europian Reference Network - Rare Neurological Diseases (ERN-RND)'
Veel patiënten met zeldzame neurologische aandoeningen (ZNA) vragen zich af of hun ziekte specifieke risicofactoren met zich meebrengt voor een Covid-19 vaccinatie of dat zij extra kwetsbaar zijn voor de ziekte en zich met hoge prioriteit moeten laten vaccineren. Aangezien er zeer beperkte rapporten bestaan over het verloop van Covid-19 infecties bij patiënten met ZNA en er slechts weinig ZNA patiënten zijn die het vaccin hebben ontvangen, is het moeilijk om een goed gefundeerd antwoord te geven. Deze verklaring zal de potentiële risico's en voordelen bespreken om een geïnformeerde beslissing voor patiënten mogelijk te maken.
Wordt COVID-19 vaccinatie aanbevolen voor patiënten met ZNA?
Aangezien er geen klinische studies zijn uitgevoerd bij patiënten met ZNA zijn er geen gegevens die wijzen op specifieke risico's van een COVID vaccinatie voor patiënten met ZNA waaronder cerebellaire ataxie, chorea, dystonie, frontotemporale dementie, hereditaire spastische paraplegie, leukodystrofie of atypisch parkinsonisme. Wij verwachten dat patiënten met ZNA een vergelijkbare respons op het vaccin zullen hebben als de algemene bevolking. Mogelijke bijwerkingen van de vaccinatie naast lokale reacties aan de injectiezijde zijn koorts en misselijkheid. Dit kan een tijdelijke verergering van de symptomen van de ZNA veroorzaken. De veiligheidsprofielen van de tot nu toe goedgekeurde vaccins suggereren dat het voordeel van het voorkomen van COVID-19 infectie zwaarder weegt dan het risico van een vaccinreactie.
Als u andere ziekten heeft die vooral de longen of het immuunsysteem aantasten, moet u uw individuele situatie en de betreffende aanbeveling met uw arts bespreken.
Wordt COVID-19 vaccinatie aanbevolen bij kinderen met ZNA?
COVID-19 vaccins zijn nog niet goedgekeurd voor kinderen. De jongste leeftijd getest in klinische studies was 16 jaar oud. Moderna is al begonnen met klinische trials bij kinderen van 12 tot 17 jaar oud. Op dit moment moeten alleen kinderen met een zeer hoog risico in aanmerking komen voor vaccinatie.
Zijn patiënten met ZNA bijzonder kwetsbaar voor COVID-19 en behoren zij tot de groep die vaccinatie de hoogste prioriteit moet geven?
Slechts enkele ZNA's zoals ataxia telangiectasia veroorzaken immuundeficiëntie die in aanmerking komt voor vaccinatie in de eerste golf. Weinig andere ZNA zoals ataxie van Friedreich ontwikkelen cardiomyopathie of diabetes mellitus. Indien een ZNA patiënt dergelijke comorbiditeiten heeft, moet hij de mogelijkheid om prioriteit te krijgen voor het vaccin met zijn arts bespreken. Verscheidene ZNA gaan gepaard met slikproblemen en het risico van aspiratie. Dit vormt echter geen vastgestelde risicofactor voor een ernstig verloop van een COVID-19 infectie en verandert daarom niets aan de algemene prioriteit voor vaccinatie. Patiënten in verpleeghuizen behoren tot de hoogrisicogroep die de hoogste prioriteit krijgt voor vaccinatie, onafhankelijk van de onderliggende ziekte.
In het algemeen is het belangrijk te onthouden dat de beste maatregelen om COVID-19 te voorkomen het naleven van de huidige infectiecontroleprocedures is: draag uw masker, vermijd grote bijeenkomsten, en denk aan afstand houden.
Vanuit de Afdeling Neurologie van het UMCG komt over vaccinaties voor patiënten het volgende bericht:
"Op dit moment worden in Nederland geleidelijk aan mensen uitgenodigd voor vaccineren om gevaccineerd te worden tegen het Coronavirus. Landelijk worden de regels en voorwaarden bepaald om uiteindelijk iedereen te vaccineren. Hierbij wordt aan mensen met een hoog risico op het oplopen van het Coronavirus en/of aan degenen met een verhoogd risico op een ernstige beloop van een COVID-19 infectie voorrang gegeven. Het recent uitgebrachte advies van de Gezondheidsraad t.a.v. het Astra-Zeneca vaccin omschrijft een specifieke doelgroep met neurologische aandoeningen die de ademhaling kunnen belemmeren. Het is nog niet duidelijk welke ziektecategorieën hiertoe behoren. De Nederlandse Vereniging voor Neurologie is met haar leden bezig een lijst van mogelijk aandoeningen op te stellen. Tevens is het plan voor patiënten in het UMCG te ontwikkelen nog niet geformuleerd. Als afdeling Neurologie houden we deze twee ontwikkelingen nauwlettend in de gaten.
Op het moment dat meer duidelijkheid is gekomen over welke patiëntencategorieën op welke wijze in het UMCG gevaccineerd kunnen worden, zullen wij u informeren."
Verdere verklaringen over COIVD-19 vaccinatie zijn gepubliceerd voor ataxie, chorea, dystonie, Parkinson en andere zeldzame ziektegroepen waaronder mitochondriale ziekten, neuromusculaire ziekten en epilepsieën (in het Engels):